AGAMA BRODATA

To najważniejszy element, o który musimy zadbać, żeby nasza agama poprawnie funkcjonowała, rosła i dobrze się czuła, bo to właśnie tam będzie spędzać 90% swojego czasu. Na jednego osobnika, lub parkę samiec + samica, terrarium nie powinno być mniejsze niż 120 x 60 x 60 cm, niektóre artykuły podpowiadają o 20 cm płytsze i niższe terrarium jednak w mniejszej przestrzeni dorosła agama nie będzie miała nawet jak się obrócić, a lampy będą podwieszone zbyt nisko i mogą oparzyć jaszczurkę. Warto kierować się zasadą, im większe tym lepsze. Są dwie szkoły, terraria szklane i te, które my polecamy, z płyty meblowej, ponieważ znacznie lepiej trzymają ciepło, a co za tym idzie są bardziej energooszczędne. W terrarium z płyty, gdzie tylko przednia ściana jest wykonana ze szkła, daje naszej jaszczurce poczucie bezpieczeństwa, ponieważ nie czuje się obserwowana z każdej strony. Powinniśmy zapewnić naszej agamie dwie lampy: świetlówkę UVB dobraną do wielkości terrarium, do opisanych wymiarów dobrze sprawdza się 80 cm 12-14%, oraz żarówka grzewcza 35W nad wyspą ciepła. Temperatura w terrarium w ciągu dnia powinna dochodzić do 32 stopni w ciepłej strefie, w tym 38-40 stopni pod punktem grzewczym, oraz nie mniej niż 26 stopni w chłodnej części. Terrarium powinno być podzielone na dwie strefy: ciepłą i zimną. Lampy powinny być zamontowane w ciepłej strefie (UVB na 3/4 szerokości terrarium i punkt grzewczy na 1/4 szerokości terrarium).

Czas działania lamp względem pór roku:

• • lato – 14h

  
  

  • wiosna / jesień – 12h

  
  

  • zima – 10h

Kluczowa kwestia przy wyborze terrarium. Musimy zadbać o wentylację grawitacyjną, którą można zastosować na dwa sposoby. W pierwszej wersji robimy kratkę wentylacyjną na przedniej ściance pod szybami po całej długości oraz w górnej płycie, z tyłu, również na długość terrarium. Druga wersja, najczęściej kiedy stawiamy terraria jedno na drugim, robimy otwory na lewej lub prawej ściance u dołu po całej szerokości terrarium, oraz takie same na przeciwległej ścianie tylko u góry. Wtedy świeże chłodne powietrze w obu wersjach wchodzi dolną kratką i po ociepleniu wylatuje górą, na bieżąco się mieszając. Taka cyrkulacja zapobiega rozwojowi niechcianych bakterii.

Najlepiej sprawdzają się maty higieniczne, glina terrarystyczna,  dywaniki o krótkim niewychodzącym włosiu, ewentualnie granulat kukurydziany. !Stanowczo unikajmy piasku, drewienek bukowych, kamieni, włókien i torfu kokosowego, ponieważ niechcący lub celowo skonsumowane mogą zaczopować agamę, a nawet ją uśmiercić.

W ciepłej strefie pod lampą powinien znaleźć się kamień, na którym jaszczurka będzie się wygrzewać (może mieć pod spodem kryjówkę). Niedaleko kamienia warto podwiesić hamak, ponieważ te jaszczurki bardzo lubią z niego korzystać i wypoczywać w cieple. Po środku terrarium powinien znaleźć się korzeń do wspinaczki, ponieważ w naturze niskie drzewa to drugie miejsce, obok skałek, w którym znajdziemy dziko żyjące agamy. W zimnej strefie bez lamp umieszczamy wilgotną kryjówkę, na przykład plastikowe pudełko z nawierconym wejściem dla jaszczurki, z wilgotnym ręcznikiem papierowym. Agama będzie z niego korzystać w czasie wylinki. Dodatkowo warto umieścić w terrarium płytki basen z wodą, który posłuży za kąpielisko, ale przede wszystkim będzie utrzymywać odpowiednie parametry wilgotnościowe. Odradzamy dekorację sztucznymi roślinami, ponieważ agamy mają tendencję do podskubywania liści, co może doprowadzić do różnych chorób, a nawet do śmierci gada. Estetyczną i bezpieczną alternatywą jest umieszczenie w terrarium doniczki z bazylią ekologiczną. Codziennie podlewana będzie stanowić ozdobę zbiornika, a agama będzie mogła skubać jej liście bez niepotrzebnych konsekwencji.

Najłatwiej wytyczyć proporcje 20% owadów i 80% zieleniny dla dorosłego osobnika, jednak dla młodych, rosnących agam 80% owadów i 20% zieleniny. Im starsza jaszczurka tym bardziej zmniejszamy % podawanych owadów, a zwiększamy ilość  sałatki. Posiłki powinniśmy podawać agamie nie wcześniej niż 2 godziny po włączeniu świateł i nie później niż 2 godziny przed ich wyłączeniem, żeby jej metabolizm miał szanse poprawnie funkcjonować. Młode agamy karmimy codziennie 2 razy w ciągu dnia do syta, ale żeby nie pękły 😀 Starsze raz dziennie, po osiągnięciu 30 cm raz na 2 dni, a dorosłe osobniki co 2-3 dni.

Jeśli chodzi o owady to dla agamy polecamy karaczany argentyńskie (dubie), świerszcze, szarańcze, karaczny tureckie i inne. Okazjonalnie można podać kilka mączników, drewnojadów, larw moli woskowych i larwy manduca sexta (tomato hornworms). Najważniejsze żeby owady były dobrane do wielkości agamy, nie powinny być większe niż rozstaw oczu jaszczurki, żeby nie doszło do zadławienia. Musimy też pilnować, że jeśli podajemy owada, który ma silny aparat gębowy (tak jak świerszcze i drewnojady) trzeba mu zgnieść główkę, lub ją odciąć przed podaniem go jaszczurce, aby uniknąć ryzyka uszkodzenia przez owada narządów wewnętrznych agamy. Należy też dopilnować, aby nie zostawić na noc żywych owadów w terrarium jaszczurki, ponieważ mogą one drażnić i podgryzać agamę podczas snu.

Zielone menu z kolei możemy rozpisać na podstawę diety i okazjonalne przysmaki. Jest wiele artykułów podających bardzo szeroką listę pokarmów roślinnych dla tych jaszczurek, jednak my rozpiszemy tylko te sprawdzone, najlepsze według nas opcje, które znajdują się w diecie naszych smoków.

Należy pamiętać, że wszystkie podane powyżej rośliny do sałatki dla agamy należy wcześniej dokładnie umyć, ponieważ azotany, które często znajdują się na roślinach z oprysku są trujące zarówno dla zwierząt jak i dla człowieka. Najlepszą opcją jest podawanie agamie roślin, owoców i warzyw z własnego ogródka lub od zaufanych ekologicznych dostawców.

! Uwaga na rośliny rosnące w ogrodzie lub przy drodze i owady znalezione na zewnątrz. Rośliny ze strefy publicznej lub miejskiej też są trujące, wynika to z faktu osadzających się na nich spalin, z kolei owady i rośliny  dziko żyjące najczęściej są nosicielami pasożytów, którymi może zarazić się nasza jaszczurka.

Dla młodych, rosnących osobników:

Rekomendujemy trzymać się 7-dniowej suplementacji, aby nasza jaszczurka funkcjonowała i rosła prawidłowo:

• 5 dni w tygodniu jednego owada obtaczamy w wapniu bez witaminy D3,
• 2 dni w tygodniu jednego owada obtaczamy w witaminach z witaminą D3,

Np: pon (Ca), wt (Vit + D3), śr (Ca), czw (Ca), pt (Vit + D3), sob (Ca), nd (Ca)

Dla dorosłych osobników:

Rekomendujemy trzymać się 7-dniowej suplementacji, aby nasza jaszczurka funkcjonowała i rosła prawidłowo:

• 2 dni w tygodniu jednego owada obtaczamy w wapniu bez witaminy D3,
• raz na 2 tygodnie jednego owada obtaczamy w witaminach z witaminą D3,

Np: pon (Ca), wt (Vit + D3), śr (Ca), czw (Ca), pt (Vit + D3), sob (Ca), nd (Ca)

Dorosłe samice w trakcie i jakiś czas po składaniu jaj suplementujemy jak młode osobniki.

Na początku nie powinniśmy wyjmować nowego zwierzaka z terrarium. Agama będzie potrzebowała czasu na aklimatyzację i przyzwyczajenie się do nowych warunków. Może wtedy stracić apetyt, chować się, możliwe że będzie wyglądać na osowiałą. Należy wtedy zapewnić jej ciszę i spokój, ale codziennie starać się powoli przyzwyczajać ją do obecności człowieka w okolicach terrarium i krok po kroku do podawania pokarmu z ręki, motywując proces zaufania.

Co agama to inny charakter, niektóre będą  chciały zwiedzać pokój i podróżować po kanapie, inne spokojnie posiedzą nam na ramieniu oglądając przestrzeń wokół nich, a niektóre w ogóle nie będą chętne do opuszczania terrarium. Wszystko zależy od charakteru jaszczurki i tego czego ją nauczymy. Agamę od maluszka już warto oswajać i pokazywać jej przestrzeni poza terrarium, aby skojarzyła sobie opuszczanie zbiornika z czymś pozytywnym. Te jaszczurki są bardzo pamiętliwe, dlatego o wiele łatwiej ułożyć młodego osobnika, niż dorosłego gada. Często się zdarza, że poprzedni właściciel nie nauczył agamy picia wody i dorosły osobnik będzie miał duży problem z wprowadzeniem tego nawyku, a nawet może nigdy tego nie przyswoić. Jeśli chodzi o wyciąganie jaszczurki z terrarium to musimy pamiętać, że jest to gad zmiennocieplny, który nie powinien na zbyt długo opuszczać wyspy ciepła. Dlatego przyjmijmy za taką rozsądną granicę maksymalnie 2 razy po 2 godziny dziennie na wybiegu. Oczywiście jeśli na zewnątrz będzie słońce i nie mniej niż 28 stopni to ten czas może się wydłużyć, bo nadal będziemy dostarczać jaszczurce ciepła i promieni UV. Wyjmujemy jaszczurkę zawsze podtrzymując ją na całej długości brzuszka. Nigdy nie łapiemy ani nie trzymamy jaszczurki za ogon! Mimo, że to bardzo silna część ciała agamy to możemy w ten sposób uszkodzić jej kręgosłup.

Jak rozpoznać płeć agamy? U podrostków samców już widać dwa symetryczne „wałeczki” – hemipenisy ułożone wzdłuż przy nasadzie ogona. Samce mają też masywniejszą głowę i ogon. Samiczki z kolei mają mocniej wciętą fałdkę przy kloace, nasada ogona jest gładka, a ich główka i ogon są węższe niż u samców. Hodowcy tuż po wykluciu maluszków są w stanie określić płeć jaszczurek, ponieważ dzięki lekko transparentnej młodej skórce pod światło widać narządy rozrodcze. Po nadbudowaniu grubszej warstwy skóry nie będzie już tak łatwo rozpoznać płci, aż do osiągnięcia pierwszego stopnia dojrzałości płciowej.

Możemy zauważyć, że ciało naszej agamy zaczyna przybierać jasny matowy kolor, to znak, że stary naskórek zaczyna oddzielać się od nowego. Taki proces może potrwać od 3 dni do kilku tygodni w zależności od wieku jaszczurki. Następnie, po wyprodukowaniu enzymu odpowiedzialnego za zrzucanie wylinki, agamie zaczynają odchodzić płaty starej skóry, które będzie próbowała obetrzeć o szorstkie wyposażenie terrarium. Często agamy mają problem z pozbyciem się wylinki w nosku. Jak widzimy już oddzielone płatki skóry w okolicach pyszczka, możemy delikatnie zapłać pęsetą za martwą skórkę i wyciągnąć jej wylinkę z dziurek od nosa. Musimy też dopilnować, aby na pewno cała wylinka poprawnie oddzieliła się z końcówek paluszków i końcówki ogona, ponieważ pozostała wylinka może doprowadzić do martwicy i w konsekwencji amputacji tych części ciała. Jednak należy pamiętać aby nigdy nie ściągać na siłę skóry jaszczurki, nie wyręczać jej nadmiernie z tego procesu, ponieważ możemy nieumiejętnie zrobić jej krzywdę, w konsekwencji powodując otwarte rany i podrażnienia.

Agamę powinniśmy wykąpać raz w tygodniu. W naturze te jaszczurki mają dostęp do ciepłych źródeł, w których  spędzają czas wylinki i uzupełniają płyny. Warto przygotować jej ciepłą (ale nie gorącą) wodę w plastikowym, szklanym lub ceramicznym basenie. Jeśli agama będzie uciekać z wody to nie należy jej zmuszać do kąpieli, natomiast jeśli będzie potrzebowała nawilżenia to chętnie posiedzi w ciepłym zbiorniku z wodą. Niektóre gady lubią w tym czasie delikatny masaż szczoteczką o miękkim włosiu, co pomaga im w zrzuceniu płatów wylinki.

skakanie i drapanie w szybę – „głodna jestem” lub „chcę wyjść” (chęć interakcji)

otwieranie pyszczka – „gorąco mi” (wentylacja)

machanie łapką, powolne koliste ruchy – „nie mam złych zamiarów, jestem przyjacielem” (uległość)

dynamiczne kiwanie głową górą-dół – „ja tu rządzę” (dominacja)

dotykanie językiem różnych przedmiotów – „sprawdzę to” (badanie otoczenia)

kręcenie się w wodzie, ocieranie brzuszkiem o dno – „swędzi mnie skórka” (ściąganie wylinki)

ucieczka na dwóch nóżkach – „boję się tego” (szybka ucieczka od zagrożenia)

wystawianie języka i przekręcanie główki – „chcę to zjeść” (przymierzanie się do zjedzenia czegoś)

Pasożyty wewnętrzne 

Wiciowce, nicienie, kokcydia, i inne pasożyty mogą silnie osłabić naszą jaszczurkę, sprawić, że będzie senna, apatyczna, będzie odmawiać jedzenia, a jej odchody będą odbiegać od poprawnej konsystencji. Zdrowa kupka agamy składa się z brązowej miękkiej ale stałej części, mniejszej, białej części, oraz niewielkiej ilości płynu. Możliwe przyczyny pojawienia się pasożytów: zarażenie w hodowli od innych osobników (nie każdy hodowca dba o utrzymywanie higieny), stres, zarażone owady karmowe, nieumyte rośliny, brak utrzymywanej higieny terrarium.

Zatkanie przewodu pokarmowego „zaczopowanie”

Może być spowodowane połknięciem elementów dekoracji terrarium, małych

przedmiotów oraz zastosowania nieodpowiedniego podłoża, które agama może niechcący lub umyślnie połknąć.

Choroby kości

Niepoprawna budowa kości najczęściej ma przyczynę zbyt małej suplementacji wapnem.

Odwodnienie

Agama otrzymuje zbyt mało jedzenia obfitego w wodę (rośliny, dubia argentyńska), nie pobiera płynów samodzielnie lub też za mało czasu spędza w kąpieli. Jej skóra wtedy po odciągnięciu lekko w bok nie wraca płynnie do poprzedniego stanu.

Ropnie

Małe twarde guzki pod powierzchnią ciała, wymagają ingerencji chirurgicznej.

Otarcia i zadrapania

Najczęściej problemem są zbyt szorstkie, ostre elementy wyposażenia terrarium, o które agama uszkadza się mechanicznie.

Choroby oczu 

Mogą mieć zarówno podłoże wewnętrzne jak i zewnętrzne. Mogą być spowodowane nieprawidłowym funkcjonowaniem narządów wewnętrznych, pasożytami, ale też zadrapaniem czy pozostałą wylinką na powiekach.

Powyższe informacje są jedynie poradą opartą o wiedzę weterynaryjną i hodowlaną, nie zastępują wizyty u lekarza.